BİZİM AİLE Dergisi

Sizi bu işe yönlendiren neydi?

Başta hayat, sonra büyük şehir ve ticaret yapma hayalim diyelim. Ortaokul döneminde hobi olarak yapıyordum zaten bu işi. O hobi 1989’a kadar sürdü…

– Sizin oralarda halı tezgahınız varmı?
Tabii,tabii. Halı tezgahları vardır ve genellikle kızlar çeyizlik olarak dokur bunlar ticari amaçdan daha ziyade, çeyizlik dokunur ama artık tüketim toplumu olduğumuz için bu tür şeyler köyde bitti.şimdi artık orada bile yemek masasıymış hakıfeksmiş,genellikle fabrikasyon ürünler kullanılıyor benim dönemimde bu işler evlerde yapılıyordu. 89’da be4n tatil için istanbula gelmiştim.geliş o geliş hala geziyoruz aşağı yukarı 20-21 yıl oldu. O Habi mesleğe profesyonelliğe dönüştü. Bir zincir halinde devam etti. Bu işi sevmezseniz, kesinlikle yapamazsınız. 5-6 yıl çıraklık,kalfalık döneminiz olmazsa, bhu işten ekmek yiyemezsiniz. Sabretmeniz gerekiyor.

– İşin icelikleri neler?
Bunlar kıymetli halılar oldukları için yaptığınız tamirin halını dokusuna uyması gerekiyor uymazsa onbin dolarlık bir halıyı bin dolara bile satamazsınız.işin kendine has icelikleri var mesela iğne girdiği zaman halıyı şişirmemesi düğüm tekniğinizin aynı olması gerekiyor. Baktığınızda ve halıya dokunduğunuzda bunları anlıyabiliyor musunuz ? elbette. Halıların yöresine göre yöresel düğüm teknik farkları bilmek gerekiyor ondan sonra malzemeyi ayarlama olayına geçilir.

– Malzemeyi siz kendiniz mi ayarlıyorsunuz?
Evet eskiden bölgeyi örmek için o yaşa uygun ip buluyorsunuz. O tip halılarda genellikle yeni ip kullanılmıyor. Eski tip kullanılıyor ki, o yüzyılı aşkın aşınma olayı belli olsun. Çünkü yeni bir yünde yüz yıllık bir halı havasını vermeniz mümkün değil. Yüz yıllık hakı havasını vermeniz mümkün değil.yüzyıllık bir halıya, aynı yaşta kilim bulup, onu söküp, renklere takabül edecek şekilde yıpranan yerleri örüyoruz.

– Yurtdışında da çalışmalar yaptığınızdan söz ettiniz? Nereler gittiniz bu zamana kadar? Ne tür çalışmalar yaptınız?
1994 yılında profesyonel hayatına atıldım.98’deilk yut dışı seyahattim oldu. Oradaki müşterilerim davet ettiler. Jopanya’ya gittim, oralarda çeşitli şehirlerde fuarlar oldu. Tokyo, Hiroşima gibi birçok vilayetlerde sergilere katıldım.türk halılarının nasıl yapıldığı, özellikleri hakkında gösteri ve sunumlar yaptım. Mesela, bir tezgah götürdük oraya, dokuma tekniğini gösterdik, Japonlar el işciliğiyle hayatlarını kazandırdıkları için, el işciliğiyle hayatlarını kazanmadıkları için el işciliği bizim gibi ülkelerden karşılıyorlar bir halının tek tek ilmek atılarak ortaya desen çıkması, renk cümbüşü içinde güzelliğinin olması, onlara imkansız gibi geliyor bunu aklın yapamayacağı bir şey zannediyorlar onu da biz orada hani siz bu halıya onbin dolar yirmibin dolar verdiniz büyük paralar verdiniz aldınız ama bu halı öyle makinede dokunmuş bir halı değil. Bakın biz bunu böyle yapıyoruz diye aldıkları halı hakkında onları rahatlatıyoruz inanılmaz mutlu oluyorlar bir tane aldılarsa bir tane daha alabiliyorlar.

– İran halısı, türk halısı; bunların arasında fark nedir?
Şimdi insanlar ırklarına göre değişiklik gösterdikleri gibi hakıdada öyledir işi biraz bilir ve anlarsanız halının nereli olduğunu çok rahat çıkarabilirsiniz. Çünkü türk halısnda motifler başka yerde kullanılmaz. Türk halısını türk insanı yaptığı için kendi örf ve adetlerini kendi kültürlerini duygularını oraya yansıtmıştır bir iran halısıda öle. Onların da kendilerine göre bir kültürleri vardır. Birde Anadolu halısının tüyüyle bir Pakistan halısının yün kalitesi bir değildir. İklim şartlarım-nın getirdiği etkenlerde bunda rol oynar zaten dünyada şu anda en kaliteli türk halısı çin bile şuan çin bile bizi taklit ediyor.

– Peki, alıcı olan insan neye dikkat etmeli; alacağı halıda önceliği ne olmalı ve kalitesini nereden alacak?
Genellikle halı satıcıları’ halı çift düğüm, çift mekik’ der bir insan el halısı almak istiyorsa bütün el halıları çift düğümdür makine düğümü otomatik basar çeker basar çeker bunda düğüm olayı yok o yapıştırmalıdır. El halısında genellikle renklerinin sağlamlılığı araştırmalı; kök boyamı veya hangi boya kullanıldığı araştırmalı.

– Anlamayan bir insan, satıcı doğru söylemiyorsa nasıl anlayacak?
Hafif böyle amonyaklı,çamaşır sulu bir bezi rengin üstüne biraz bastırarak sildiği zaman o renk eline gelecektir. Şunuda söyliyim;şuan piyasada satılan halıların % 95’i kimyasal boyayla yapılıyor çünkü küçük bir kısmı kök boyayla yapılıyor. Bunarda kök boyayla aypılkdığı ve zor işlemden geçtiği içinb zaten fiyata yansıyor. Bu kadar yüksek bir fiyata satan insanlar da zaten kimyasal boyayı kök boya diye kolay kolay satmazlar.

– Peki bir halının temizliğinde ( el halısı veya makine halısı ) neye dikkat etmelidir?
genellikle son yıllarda oto tamircileri bile halı yıkar oldular detarjan ve kuyu suyuyla yıkıyorlar profesyonel el halısı yıkamacısı ancak bizim halı çevresinde ve halıcılarda var normalde halıyı ve saçak dediğimiz kısmı detaerjanlı bırakmamaları gerekiyor.mümkün olduğunca deterjan kullanmasınlar halı şampuanı ve yeşil sabunların tozları var bunlarla hafif yatımına ileri geri, sağ sola yaparak değilde halının yatımına doğru yumuşak bir bezle silmekte yeterli.yaz aylarında çok kalmamak şartıyla halıları güneşlendirmek de çok önemli. Güneş halım-nın ömrünün uzamasında ve kısalmasında çok önemli bir faktördür. Özellikle yaz aylarında halıyı, 4-5 gün bir hafta önlü arkalı güneşlendirilirse, halının içindeki o mikroorganizmalar ölecektir. Kaybolacaktır. Güve varsa güe gidecektir. O bir haftalık güneşlendirme el halısını uzun yıllar koruyacaktır. Güneşte çok bırakmasınlar halının rengini güneş alır. Balkonda renkli bir halı serip bembeyaz bir halı alma ihtimalleride vardır. Ama 3 gün azami 5 gün yeterlidir.